TheĐềxuấtbổsungCầnGiờvàoquyhoạchcảngbiểxsago dự thảo điều chỉnh quy hoạch hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất bổ sung hai cảng Nam Đồ Sơn và Cần Giờ thuộc diện ưu tiên đầu tư thay vì chỉ có hai cảng như quy hoạch hiện tại là Cái Mép (Bà Rịa - Vũng Tàu) và Lạch Huyện (Hải Phòng).
Bến cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ được quy hoạch vùng đất và vùng nước tại cửa sông Cái Mép (bên trái luồng Vũng Tàu - Thị Vải) với chức năng trung chuyển container quốc tế, đón tàu 250.000 tấn hoặc lớn hơn.
Các bến cảng tiềm năng tại huyện Cần Giờ được quy hoạch bên trái luồng Sài Gòn - Vũng Tàu, khu vực Bình Khánh, cửa sông Ngã Bảy và khu Cù Lao Gò Gia phù hợp với các quy định bảo tồn vùng dự trữ sinh quyển quốc gia.
Các bến này sẽ được phát triển đồng bộ với hạ tầng giao thông kết nối cảng, đón tàu trọng tải đến 150.000 tấn, tàu khách 225.000 GT.
Tàu biển vào cảng Cát Lái (TP HCM). Ảnh: Gia Minh
Bến cảng Nam Đồ Sơn - Văn Úc được quy hoạch tại khu vực Nam Đồ Sơn và sông Văn Úc từ hạ lưu cầu Khuể đến cửa sông. Đây sẽ là cảng cửa ngõ kết hợp trung chuyển quốc tế, phục vụ quốc phòng - an ninh khi có yêu cầu.
Khu vực này sẽ ưu tiên xây dựng các bến cảng phục vụ cụm công nghiệp và bến cảng trung tâm điện khí phù hợp quy hoạch tổng thể về năng lượng, quy hoạch phát triển điện lực và phục vụ di dời các bến cảng trên sông Cấm phù hợp với quy hoạch Hải Phòng.
Cảng gồm các bến tổng hợp, hàng rời, container, hàng lỏng, khí, vận chuyển hành khách, các cơ sở đóng mới, sửa chữa, phá dỡ tàu. Bến cảng Nam Đồ Sơn có thể đón tàu tổng hợp đến 200.000 tấn, tàu hàng lỏng/khí đến 150.000 tấn, tàu khách đến 225.000 GT.
Ngoài bổ sung hai cảng cửa ngõ trên, Bộ Giao thông Vận tải cũng đề xuất nghiên cứu cơ chế phát triển cảng trung chuyển quốc tế tại Vân Phong (Khánh Hòa) và bến cảng Trần Đề (Sóc Trăng) để có thể triển khai đầu tư khi có đủ điều kiện.
Quy mô tăng trưởng của các nhóm cảng biển cũng được điều chỉnh. Nhóm cảng số 1 (gồm Hải Phòng, Quảng Ninh, Thái Bình, Nam Định và Ninh Bình) dự báo đến năm 2030 có lượng hàng hóa thông qua từ 322 đến 407 triệu tấn, hành khách từ 281.000 đến 302.000 lượt. Theo quy hoạch hiện tại, hàng hóa thông qua đạt 305-367 triệu tấn, hành khách 162.000-164.000 lượt.
Với nhóm cảng số 4 (TP HCM, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương và Long An), đến năm 2030 hàng hóa thông qua từ 500 đến 564 triệu tấn, hành khách từ 2,8 đến 3,1 triệu lượt. Dự báo này đã tăng mạnh so với quy hoạch hiện nay là hàng hóa 461-540 triệu tấn, hành khách 1,7-1,8 triệu lượt đến năm 2030.
Cơ quan soạn thảo đề xuất nhu cầu xây dựng cảng biển đến năm 2030 khoảng 351.500 tỷ đồng từ nguồn ngoài ngân sách, vốn doanh nghiệp và các nguồn vốn hợp pháp khác. Vốn ngân sách tập trung cho hạ tầng hàng hải công cộng tạo sức lan tỏa. Số vốn này tăng so với quy hoạch hiện nay là 313.000 tỷ đồng.
Lý giải nguyên nhân điều chỉnh quy hoạch hệ thống cảng biển chỉ sau 2 năm được Chính phủ phê duyệt, đại diện Bộ Giao thông Vận tải cho biết Nghị quyết 81 của Quốc hội nêu rõ nâng cấp, xây dựng các cảng biển cửa ngõ có chức năng trung chuyển container quốc tế tại Lạch Huyện (Hải Phòng), Cái Mép - Thị Vải (Bà Rịa - Vũng Tàu) và Cần Giờ (TP HCM). Trong khi quy hoạch hiện tại chưa có quy hoạch cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. Sau khi hình thành cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, cảng biển TP HCM trở thành cảng đặc biệt, tương tự cảng biển Hải Phòng và Bà Rịa - Vũng Tàu.
Ngoài ra, một số ngành thay đổi định hướng phát triển như than, xăng dầu, LNG, khoáng sản..., một số nhà máy sản xuất gang thép lớn ở Nam Định, Thanh Hóa, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên... điều chỉnh theo quy hoạch tỉnh cũng làm ảnh hưởng đến dự báo nhu cầu vận tải biển. Do vậy, ngành giao thông tính toán, điều chỉnh tương ứng về quy hoạch hạ tầng giao thông vận tải.
Năm 2021, Chính phủ phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050. Điểm mới là quy hoạch phân loại theo 5 nhóm cảng biển từng vùng địa lý và mục tiêu phát triển từng nhóm, kế hoạch đầu tư trong tương lai, thay vì 6 nhóm cảng theo quy hoạch cũ.
Về xếp hạng, có hai cảng được xếp hạng đặc biệt là cửa ngõ quốc tế, trung chuyển là Hải Phòng và Bà Rịa - Vũng Tàu. Cảng Vân Phong (Khánh Hòa) xếp hạng đặc biệt theo quy hoạch cũ không còn trong nhóm này.